फ्याक्ट चेक

भारत–पाकिस्तान तनाव मत्थरमा ओलीको भूमिका

द नेप्लिज संवाददाता

२९ वैशाख २०८२, सोमबार

विराटनगर— प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले सोमबार लुम्बिनीमा आयोजित २५६९औँ बुद्ध जयन्ती मूल समारोहमा भारत र पाकिस्तानबीचको हालैको सैन्य तनावबारे टिप्पणी गर्दै आफूहरूले हस्तक्षेप गरेपछि हात हालाहाल रोकिएको दाबी गरेका छन्। उनले संयम अपनाएकोमा दुवै देशलाई धन्यवाद दिँदै भने, ‘उहाँहरूसित पनि कुरा गर्‍यौँ, नभन्दै उहाँहरूले लडाइँमा जान नदिने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुभयो।“

तर हालैको भारत–पाकिस्तान तनावको पृष्ठभूमि हेर्दा ओलीको दाबी कूटनीतिक रूपमा महत्त्वपूर्ण भए पनि व्यावहारिक प्रभाव सीमित देखिन्छ।

हालैको भारत–पाकिस्तान तनावः पृष्ठभूमि
२२ अप्रिल २०२५ मा भारतको जम्मु–कश्मीरको पहलगाममा भएको आतंकवादी आक्रमणमा २६ जना पर्यटकको मृत्यु भएपछि भारतले पाकिस्तानमाथि आतंकवादलाई समर्थन गरेको आरोप लगायो। यसको जवाफमा भारतले ७ मईमा ‘अपरेशन सिन्दूर’ अन्तर्गत पाकिस्तानमा रहेका आतंकवादी शिविरहरूमा क्षेप्यास्त्र आक्रमण गर्यो । यसमा सयभन्दा बढी आतंकवादी मारिएको भारतको दाबी छ ।

यसपछि दुवै देशबीच हवाई संघर्ष भयो, जसमा भारतका तीनवटा लडाकु विमानहरू खसालिएको रिपोर्ट छ । पाकिस्तानले पनि भारतमाथि ड्रोन आक्रमण गरेको दाबी गरेको छ । भारतले भने आफ्नो एस–४०० क्षेप्यास्त्र प्रणाली प्रयोग गरेर ती आक्रमणहरू नाकाम पारेको बताएको छ ।

युद्धविराम प्रयास र अन्तर्राष्ट्रिय भूमिका
७ मईमा अमेरिका, विशेष गरी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको पहलमा दुवै देशबीच युद्धविरामको सहमति भएको थियो । पाकिस्तानले अमेरिकालाई यसको श्रेय दिएको छ । भारतले दुवै देशका सैन्य अधिकारीबीचको प्रत्यक्ष संवादलाई युद्धविरामको कारण मानेको छ । विभिन्न तथ्य र प्रमाणले भारतको दाबी पनि झुटो ठहर भइसकेको छ । ट्रम्प प्रशासनको प्रयासले युद्ध रोकिएको विश्वले थाहा पाइसकेको छ ।

युद्धविरामको घोषणा भए पनि १० मईमा पुनः सीमामा गोलीबारी भएको रिपोर्ट छ, जसले युद्धविरामको स्थायित्वमा प्रश्न उठाएको छ ।

ओलीको दाबीको विश्लेषण
प्रधानमन्त्री ओलीको दाबी अनुसार नेपालले दुवै देशसँग संवाद गरेर तनाव कम गर्न भूमिका खेलेको छ। तर हालसम्म भारत, पाकिस्तान वा अन्य अन्तर्राष्ट्रिय स्रोतहरूले नेपालको कूटनीतिक पहलबारे कुनै उल्लेख गरेका छैनन्। युद्धविराममा अमेरिका र दुवै देशका सैन्य अधिकारीहरूको प्रत्यक्ष संवाद मुख्य भूमिका रहेको देखिन्छ।

निचोडमा भन्दा प्रधानमन्त्री ओलीको शान्ति र संयमको सन्देश बुद्ध जयन्तीको सन्दर्भमा सान्दर्भिक र सकारात्मक छ। तर हालैको भारत–पाकिस्तान तनावमा नेपालले निर्णायक कूटनीतिक भूमिका खेलेको दाबीलाई पुष्टि गर्ने पर्याप्त प्रमाणहरू उपलब्ध छैनन्। यस्तो अवस्थामा नेपालले क्षेत्रीय शान्तिका लागि निरन्तर संवाद र कूटनीतिक पहल जारी राख्नु उपयुक्त हुनेछ।

#फ्याक्ट चेक

प्रकाशित : २९ वैशाख २०८२, सोमबार 17:39