समाचार टिप्पणी

किस्तीमा प्रधानमन्त्री !

जितेन्द्र साह

१ जेठ २०८२, बिहीबार

विराटनगर– प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको बोली फेरि एकपटक चर्चाको केन्द्रमा छ। यति बेला उनले नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवालाई लक्षित गर्दै व्यङ्यात्मक शैलीमा गरेको टिप्पणी नेपाली राजनीतिमा गहिरो संकेतका रूपमा व्याख्या हुन थालेको छ।

देउवालाई १४ महिनापछि ’प्रधानमन्त्रीको किस्ती’ चढाएर सम्मानपूर्वक सत्ताको हस्तान्तरण गर्ने ओलीको भनाइ गम्भीर राजनीतिक संकेतमात्र होइन, देशको सत्ता सन्तुलन र सम्झौतावादी राजनीति कहाँ जाँदैछ भन्ने प्रश्न उठाएको छ।

‘शेरबहादुरजीलाई अब फेरि प्रधानमन्त्री बन्ने अवसर मिल्न लागेको छ। मैले १४ महिनापछि शेरबहादुरजीलाई ‘लौ प्रधानमन्त्री’ भनेर किस्तीमा राखेर विधिपूर्वक धूमधामका साथ पद हस्तान्तरण गर्छु,’ भन्ने ओलीको यो वक्तव्यलाई सामान्य मजाक मात्र ठान्नु सायदै सही ठहर्दैन।

‘बारम्बारको अवसर’ र ‘मानार्थ प्रधानमन्त्री’को व्यङ्य
ओलीले आफ्नो अभिव्यक्तिमा ‘बारम्बार अवसर पाउने’हरूप्रति टिप्पणी गर्दै शेरबहादुर देउवालाई ‘पटक–पटक प्रधानमन्त्री हुने सौभाग्य’ प्राप्त भएको नेता भनेर व्यङ्य गरे। देउवाको पाँचपटकको प्रधानमन्त्रित्व स्मरण गराउँदै, ‘अब फेरि मिल्न लागेको छ’ भन्ने अभिव्यक्ति एक तर्फ व्यङ्य हो भने अर्कोतर्फ शक्ति सन्तुलनको यथार्थ पनि हो।

ओलीले आफैंलाई पनि १४ महिनापछि योजना आयोगका पूर्वअध्यक्षहरू जस्तै ‘मानार्थ’को रूपमा प्रस्तुत गर्दै ‘तपाईंहरूकै सदस्य’ बन्ने बताएका छन्। यसले देखाउँछ कि ओलीले सत्ता हस्तान्तरणको सम्भावना महसुस गरिरहेका छन् — वा कम्तीमा त्यसको पृष्ठभूमि तयार हुँदैछ भन्ने स्वीकारोक्ति गरेका छन्।

सत्ता साटासाटको सन्देश या व्यङ्यको आवरणमा गठबन्धनको रणनीति?
ओलीको यो बयान सधैँझैं राजनीतिक व्यङ्यले भरिएको भए पनि यसले वर्तमान सत्ता समीकरणभित्रको सम्भावित समझदारीलाई उजागर गरिरहेको विश्लेषकहरू ठान्छन्। खासगरी पछिल्लो समय एमाले र कांग्रेसबीच देखिएको संवाद र अन्तरसंवादको पृष्ठभूमिमा यो अभिव्यक्ति आएको छ।

यो ‘किस्तीमा प्रधानमन्त्री’ भन्ने शैलीले ओलीको विशिष्ट शैलीको पुष्टि त गर्छ नै, तर त्यसले राजनीतिमा ‘सामान्य मतभेद’को आवरणमा हुने ‘असामान्य सम्झौता’लाई पनि उजागर गर्छ। खासगरी वर्तमान सत्तासमीकरण अस्थिर हुँदा ओली–देउवा नजिकिने सम्भावना कतै पूर्व तयारी हो त?

‘ह्यूमर (हास्य) भित्रको राजनीति : ओली शैलीको विशेषता
प्रधानमन्त्री ओलीका यस्ता अभिव्यक्तिहरू प्रहसन झैं लागे पनि त्यसमा राजनीतिक संकेत, रणनीतिक संकेत र निहित स्वार्थ लुकेका हुन्छन्। ओली राजनीतिक व्यङ्यको माध्यमबाट आफ्ना प्रतिद्वन्द्वीलाई छेड्ने मात्र होइन, सन्देश पनि प्रवाह गर्ने नेता हुन्।

अघिल्लो संविधानसभा विघटनदेखि हालसम्मको ओलीको शैली हेर्दा, उनले व्यङ्यको आवरणभित्रै नीतिगत निर्णय र रणनीतिक सन्देश लुकाउने गरेको देखिन्छ। यस पटकको ‘किस्ती व्यङ्य’ पनि सायद त्यही शृंखलाको एक नवीनतम कडी हो।

प्रधानमन्त्री ओलीको ‘१४ महिनापछि देउवालाई किस्तीमा प्रधानमन्त्री बनाउने’ भनाइ नेपाली राजनीतिक व्यंग्यको उत्कृष्ट उदाहरण भए पनि यसले संकेत गरेको सत्ता समीकरणको सम्भावित पुनर्संरचना अझ रोचक छ। ओली शैलीको यस्तो व्यङ्यमा हाँसो छ, सन्देश छ र सम्भवतः भविष्यको गठबन्धनको झलक पनि।

#प्रधानमन्त्री#को #किस्ती

प्रकाशित : १ जेठ २०८२, बिहीबार 22:48