अमेरिकाले थालेको व्यापार युद्धको असर

जितेन्द्र साह

२७ चैत २०८१, बुधबार

विराटनगर– अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको भन्सार दरको निर्णयले व्यापार युद्धलाई एक नयाँ र तीव्र चरणमा प्रवेश गराएको छ । चीनले प्रतिकार जारी राख्ने संकेत दिइरहेको छ । यो विवाद विश्वव्यापी व्यापार र आर्थिक स्थिरताका लागि चिन्ताको विषय हो ।

ट्रम्पले बुधबारदेखि दर्जनौँ अर्थतन्त्रमाथि दण्डात्मक भन्सार दर लागू गरे । यसमा चिनियाँ सामानमाथि १०० प्रतिशतभन्दा बढी कर समावेश गरिएको छ जसले विश्वव्यापी व्यापार युद्धलाई एक नयाँ र नाटकीय मोडमा पुर्याएको छ ।

यो कदम आगामी दिनहरूमा विश्वव्यापी अर्थतन्त्रमा गम्भीर प्रभाव पार्न सक्नेछ । हुन त ट्रम्पले चीनसँग व्यापार सम्झौतामा पुग्न तत्परता व्यक्त गरेका छन् । बेइजिङले भने अविश्वास प्रकट गर्दै कुनै पनि सम्झौतामा आंशिक रूपमा पनि सहमति जनाउन अस्वीकृत गरेको छ ।

यसबाट अमेरिका र चीनबीचको व्यापार युद्ध अझै गहिरो हुँदै गएको प्रष्ट हुन्छ । ट्रम्पले बुधबार बिहान १२ बजेर १ मिनेटमा (०४०१ जीएमटी) युरोपेली संघ (ईयू) र जापानजस्ता प्रमुख साझेदारबाट आयात हुने सामानमाथि भन्सार दर बढाएको घोषणा गरे । विशेष रूपमा चीनलाई लक्षित गरेर गरिएको यस कदमले चिनियाँ उत्पादनमाथि १०४ प्रतिशत भन्सार दर पुर्याएको छ । अमेरिकाले सुरुमा गरेको आयात कर विरुद्ध जवाफमा चीनले ३४ प्रतिशत प्रतिशोधात्मक कर लगाउने घोषणा गरेको थियो।

ट्रम्पले एक कदम अगाडि बढेर चिनियाँ सामान आयातमा १ सय ४ प्रतिशत कर घोषणा गरेपछि चीनले पनि अमेरिकालाई जवाफ स्वरुप ८४ प्रतिशत आयात कर घोषणा गर्दा दुई मुलुकबीच घम्साघम्सीलाई बढाएको छ ।
चीनले यो महसुल बिहीबारबाट लागू हुने जनाएको छ ।

व्यापार युद्धले केवल व्यापारिक सन्तुलनमा मात्र असर गर्ने छैन, यसले अमेरिकी अर्थतन्त्रमा मुद्रास्फीतिको दरमा वृद्धिको खतरा समेत निम्त्याउन सक्छ । धेरै व्यापार विशेषज्ञ र अर्थशास्त्रीहरूले भविष्यमा उच्च मुद्रास्फीति र अमेरिकी उपभोक्तामा प्रतिकूल असर पर्ने सम्भावनाबारे चेतावनी दिएका छन् । ट्रम्पले आफूले लागू गरेका भन्सार दरले अमेरिकालाई करबापत ‘दैनिक लगभग दुई अर्ब डलर’ कमाइरहेको दाबी गरे । आर्थिक विशेषज्ञहरूले यसका दीर्घकालीन प्रभावबारे आशंका व्यक्त गरेका छन् ।

चीनको दृढ प्रतिरोध र इयूको चेतावनी
चीनले अमेरिकी व्यापार युद्धसँग ‘अन्त्यसम्म’ लड्ने र आफ्नो स्वार्थको रक्षा गर्ने प्रतिज्ञा गरेको छ । यसको साथै चीनले रणनीतिक हिसाबले आफ्नो मुद्रा युआनलाई कमजोर पार्ने उपाय पनि अघि बढाएको छ जसका कारण युआनको मूल्य अमेरिकी डलरको विरुद्ध ऐतिहासिक रूपमा तल झरेको छ ।

यसैबीच युरोपेली संघले चीनसँग व्यापार तनावलाई समाधान गर्ने प्रयास गरिरहेको छ । इयू प्रमुख उर्सुला भोन डेर लेयनले चिनियाँ प्रधानमन्त्रीसँगको वार्तामा व्यापार द्वन्द्वको थप तीव्रता रोक्नुपर्ने आवश्यकता बारे बताएका छन् । विश्वव्यापी सेयर बजारहरूमा यतिबेला अनिश्चितता बढेको छ । हङकङ र जापानका बजारहरूमा तीन प्रतिशतभन्दा बढीको गिरावट देखिएको छ । यसैबीच दक्षिण कोरियाली वोन (मुद्रा) २००९ पछि सबैभन्दा मुनिको स्तरमा झरेको छ । बजारमा भएको गिरावटले विश्वव्यापी आर्थिक स्थिरता र भविष्यमा रहेका जोखिमहरूको संकेत दिन्छ ।

ट्रम्पको व्यापार नीति र भविष्यका सम्भावना

ट्रम्पले यस व्यापार युद्धमा चीनसँग सम्झौतामा पुग्न इच्छुक रहेको भए पनि चीनले कुनै सम्झौतामा सहमति जनाउने संकेत देखाएको छैन । यसले विश्वव्यापी व्यापार प्रणालीलाई थप अस्थिर बनाएको छ । अमेरिकी सरकारका प्रमुख व्यापारिक अधिकारीहरूले अन्य देशहरूसँग व्यापार सम्झौताहरूमा अघि बढ्नको लागि प्रस्ताव गरेका छन् जसले भविष्यमा अमेरिकी अर्थतन्त्रलाई केही राहत दिन सक्छ । यो व्यापार युद्धको असर न केवल अमेरिकी अर्थतन्त्रमा बरु समग्र विश्वव्यापी अर्थतन्त्रमा पनि लामो समयसम्म देखिने सम्भावना छ । (एएफपी, ब्लूमबर्ग र अन्य अन्तर्राष्ट्रिय समाचार एजेन्सीहरूको सहयोगमा)

प्रकाशित : २७ चैत २०८१, बुधबार 18:38